Stonehedge

To Στόουνχεντζ είναι νεολιθικό μεγαλιθικό μνημείο του οποίου η διαμόρφωση συνεχίστηκε ως την Εποχή του Χαλκού, κοντά στο Έιμσμπερι (Amesbury) της Αγγλίας στην κομητεία του Γουΐλτσιρ (Wiltshire), περίπου 13 χλμ βορειοδυτικά του Σαλίσμπερι (Salisbury). Πρόκειται για έναν κύκλο μεγαλίθων, που κατασκευάστηκε σύμφωνα με τις πλέον αποδεκτές αρχαιολογικές εκτιμήσεις ανάμεσα στο 2500 π.Χ. και το 2000 π.Χ.. Το αρχαιότερο κυκλικό ανάχωμα και η περιφερειακή τάφρος, που ανήκουν σε πρωιμότερη φάση του μνημείου, χρονολογήθηκαν προσφάτως περί το 3100 π.Χ..

Το όνομα Στόουνχεντζ (Stonehenge) προέρχεται από τις αρχαίες αγγλικές λέξεις Stanhen gist, που σημαίνουν 'κρεμαστοί λίθοι' και έδωσαν το όνομά τους σε μια ολόκληρη κατηγορία μνημείων γνωστών ως henge(s), δηλαδή κυκλικές ή οβάλ σχήματος περιοχές με διακριτά χαρακτηριστικά τους το κυκλικό ανάχωμα και την τάφρο που το περιβάλλει. Οι αρχαιολόγοι καθορίζουν τα henge(s) ως εκχωματώσεις που συνίστανται από ένα κυκλικό έγκλεισμα, περιβεβλημένο με κρηπιδωμένη κυκλική τάφρο. Όπως συμβαίνει συχνά με την αρχαιολογική ορολογία, η λέξη είναι δάνεια από τους παλιούς αρχαιοδίφες. Όμως, ο όρος henge δεν είναι και ο καταλληλότερος για την περιγραφή του Στόουνχεντζ, στην περίπτωση του οποίου το κρηπίδωμα βρίσκεται εσωτερικά της τάφρου. Παρόλο που το Στόουνχεντζ ως μνημείο είναι σύγχρονο άλλων τυπικότερων νεολιθικών κατασκευών, που φέρουν δικαιολογημένα τον τίτλο henges, θεωρούμενο στο σύνολό του δεν είναι δυνατόν να καταχωρηθεί σε κάποια κατηγορία. Μορφολογικά έχει μακρινή μόνον συγγένεια με τους υπόλοιπους λίθινους κύκλους των Βρετανικών νήσων, όπως ο κύκλος του Μπρόντγκαρ (Ring of Brodgar), για παράδειγμα, ενώ τα περίφημα τρίλιθά του το καθιστούν μοναδικό.

Ποτέ δεν λείπουν οι θεωρίες για το Στόουνχεντζ. Η νέα πρωτότυπη θεωρία έρχεται από το Βρετανό καθηγητή του πανεπιστημίου Χάντεσφιλντ, Ρούπερτ Τιλ, ειδικό σε θέματα ακουστικής και μουσικής τεχνολογίας (που παράλληλα είναι DJ μερικής απασχόλησης), ο οποίος ισχυρίζεται ότι ο χώρος δημιουργήθηκε βασικά ως μια τεράστια αρένα χορού, ιδίως για εκστατική μουσική, του τύπου της σύγχρονης τρανς.Οι αρχαιολόγοι δεν έχουν κατορθώσει ακόμα να φθάσουν σε οριστικό συμπέρασμα για το σκοπό ανέγερσης και τη χρήση του Στόουνχεντζ, αν και οι περισσότερες θεωρίες τους παραπέμπουν σε συσχέτισή του με θρησκευτικές τελετές και συναφείς αστρονομικές παρατηρήσεις.Σύμφωνα όμως με τον Τιλ, το αίνιγμα παραπέμπει σε τελείως άλλη κατεύθυνση για τη λύση του: οι όρθιες λαξευμένες πέτρες του μνημείου είχαν την σωστή ακουστική για να ενισχύουν συγκεκριμένους ήχους, ιδίως τους ρυθμικά επαναλαμβανόμενους εκστατικούς ήχους.Όπως υποστηρίζει ο Βρετανός ερευνητής, στην πρωτογενή ακέραια μορφή του, το Στόουνχεντζ είχε μια πολύ ευχάριστη ακουστική, σχεδόν του επιπέδου των σημερινών συναυλιών, η οποία τελειοποιήθηκε στο πέρασμα των αιώνων.Επειδή το μνημείο σήμερα έχει μερικώς καταρρεύσει, ο Τιλ έκανε ακουστικές προσομοιώσεις χρησιμοποιώντας μοντέλα του ακέραιου μνημείου σε ηλεκτρονικό υπολογιστή, ενώ παράλληλα επισκέφθηκε για τις μετρήσεις του και μια πλήρη απομίμηση του Στόουνχετζ, που έχει κτίσει στις ΗΠΑ Αμερικανός εργολάβος.Ο Τιλ ισχυρίζεται ότι, μετά από όλα αυτά, κατάφερε να αναπαράγει με ακρίβεια πώς ακουγόταν η φωνή κάποιου ή ο ήχος από το κτύπημα των χεριών του, πριν 5.000 χρόνια, όταν θα βρισκόταν στο εσωτερικό του κύκλου του Στόουνχεντζ. Όπως είπε, σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα Telegraph, ακόμα και το απλό κτύπημα ενός τυμπάνου ακουγόταν απίστευτα δραματικό και έντονο.